Op 30 november 2015 overleed Fatima Mernissi. Fatima Mernissi was een vooraanstaande Marokkaanse sociologe die van groot belang was in de ontwikkeling van het feminisme in de moslimwereld. Haar boek uit 1975, Achter de sluier: De islam en de strijd tussen de seksen, leverde haar de bijnaam Simone de Beauvoir van de Maghreb op. The Guardian riep haar uit tot een van de honderd invloedrijkste Arabische vrouwen. Haar oeuvre verkent de relatie tussen macht, gender en islam en slaat bruggen tussen het Westen en de Arabische wereld.
Vanuit de context van de stad Brussel en aansluitend op de waarden van de VUB inspireert het gedachtegoed van Fatima Mernissi tot interdisciplinair academische onderzoek en een maatschappelijk verbindend programma van publieke lezingen en workshops over macht, gender en islam. In maart 2017 startte zo een eerste lezingenreeks met vernieuwende visies en kritische stemmen als springplank naar een constructieve samenleving in Brussel. Hiermee creëert de leerstoel een kader voor een open dialoog met opiniemakers, middenveldorganisaties, kunstenaars, activisten, jongeren enzovoort.
In opdracht van VUB maakte beeldend kunstenares Saddie Choua speciaal voor de Fatima Mernissi Leerstoel een indrukwekkend artistiek filmportret over Fatima Mernissi met als titel Je crois qu’il y a une confusion chez vous. Vous croyez que moi je veux vous imiter. #FatimaMernissi
De Fatima Mernissi Leerstoel is een initiatief van RHEA - Expertisecentrum gender, diversiteit en intersectionaliteit.
De Fatima Mernissi Leerstoel heeft een academische en een samenlevingsgeoriënteerde pijler. Binnen de academische pijler zal er wetenschappelijk onderzoek opgezet worden met volgende aandachtspunten:
De tweede, samenlevingsgeoriënteerde pijler behelst een dialoog tussen wetenschap en samenleving (opiniemakers, middenveldorganisaties, kunstenaars, activisten en belanghebbenden allerhande) over het brede thema macht, gender en islam.
Binnen de academische wereld zijn al heel wat onderzoekers en denkers werkzaam rond deze thema’s, waarbij zij de islam kritisch interpreteren en de rol van gender, macht en religie bij samenlevingsproblemen onder de loep nemen. De kennis die hier geproduceerd wordt, is echter niet altijd bereikbaar voor een breed publiek. Ook het onderzoek dat zal opgestart worden in het kader van de leerstoel mag niet op de VUB-campus blijven en moet een belangrijke rol kunnen spelen in het bevorderen van het samenleven in een stad als Brussel. Bovendien worden ook in het middenveld reeds verschillende initiatieven ontwikkeld om de islam kritisch te herdenken en op zoek te gaan naar manieren om het samenleven op een positieve manier vorm te geven. Door het creëren van een platform voor maatschappelijk debat menen wij dat VUB een belangrijke en constructieve bijdrage kan leveren in een wederzijdse kennisuitwisseling.
Een belangrijke katalysator hierbij is een jaarlijkse activiteitenreeks Academia meets Society waarmee we een forum creëren voor vernieuwende, kritische stemmen die we als grondstof aanbieden voor activistische, beleidsgeoriënteerde of artistieke activiteiten. Sinds 2017 geeft leerstoelhouder Iman Lechkar vorm aan deze activiteitenreeks.
Iman Lechkar heeft een master in de toegepaste vertaalkunde Engels-Spaans-Arabisch, een MaNaMa in Internationale betrekkingen en diplomatie en een doctoraat in de sociale en culturele antropologie. Haar taalkundige en mens-, cultuur- en sociaalwetenschappelijke expertise zorgt ervoor dat ze vanuit een interdisciplinaire kijk maatschappelijke tendensen kan analyseren en onderwijzen. Haar betrokkenheid situeert zich voornamelijk in het hoger onderwijs. Zij heeft doctoraal en postdoctoraal onderzoek verricht aan de KULeuven en lesgegeven aan Odisee hogeschool binnen de opleiding sociaal werk.
Iman Lechkar onderzoekt islamvormen in het Westen en is gespecialiseerd in de antropologie van de islam, multiculturaliteit, kritische theorie, gendertheorie, islamitische studies, en in de politiek en geschiedenis van het Midden-Oosten. Zowel in haar onderzoek als in haar lessen probeert Iman Lechkar verschillende intellectuele, sociale, culturele en historische tradities te verbinden.
Tot slot is ze ook betrokken in het maatschappelijk middenveld in Brussel en Antwerpen waar ze er het debat rond islam, diversiteit en minderheden in de Belgische context mee tracht vorm te geven.
2017 - 2019
Openingsviering Fatima Mernissi (VUB Today)
Godsdienst niet langer taboe, VUB plant master rond islamwereld (Bruzz)
De hand in linkerboezem steken (Mondiaal Nieuws)
De kracht van Fatima Mernissi's gedachtegoed (De Wereld Morgen)
05/03/2019:
Femme et Pouvoir. La lutte contre la législation défavorable aux femmes
29/11/2018:
01/06/2018:
Fatima Mernissi Boekenkaravaan met Nadia Dala en Rachida Lamrabet
06/03/2018:
Fatima Mernissi Boekenkaravaan
30/11/2017:
28/09/2017:
Fatima Mernissi Leerstoel - Het schrikbeeld van de Arabische moslimman
11/05/2017:
Slam the City: Music and Muslim Youth Culture
28/03/2017:
Iman Lechkar: 'Moeten moslimvrouwen gered worden?'
26/01/2017:
Master Genderdiversiteit: lancering leerstoel Fatima Mernissi
08/03/2016:
Kaaitheater: een ode aan Fatima Mernissi